Halt aan financiële goednieuwsshow

Op de gemeenteraad van 29 en 30 november 2021 kwam fractieleider Geert Van Tieghem tussen over de gemeentelijke financiën:

Vooreerst wensen wij een dankwoord te richten aan mevr. schepen Van Volcem en aan  de financieel directeur mevr. Brouckaer, samen met haar volledig financieel team, voor de deskundige opmaak van alle financiële stukken.  De tweede aanpassing van het meerjarenplan 20-25, 700 blz rijk, ligt op tafel.    Op 10 dagen tijd hebben we een poging ondernomen om deze door te nemen en te analyseren …  vaak in de nachtelijke uren …    We zouden het bestuur dankbaar zijn mochten we hiervoor wat meer tijd krijgen.

Het meerjarenplan behelst zowel de stad als het OCMW, inhoudelijk én financieel.  Het gaat in deze wel om BUDGETcijfers …  (geen rekeningcijfers) …  Pro memorie het Brugs beleidsprogramma dateert van 11 maart 19.   En zoals reeds meermaals gemeld, konden wij ons wel grotendeels vinden in heel wat beleidsplannen van de stad, want ze werden geplukt uit ons N-VA-programma . U weet wel, “de gele mosterd” …   Dit kan niemand ontkennen.  Onze N-VA-fractie denkt als aanbodpartij immers steeds constructief mee met het beleid, in het belang van onze stad en haar inwoners.

Wat leren we financieel uit deze tweede aanpassing ? 

De negatieve tendens die er was bij de eerste aanpassing heeft zich helaas nog versterkt.   Minder inkomsten, en meer uitgaven, 17,4 miljoen € extra in 2021.   (23 miljoen € in 2020)  De financiële ondersteuning vanuit de stad aan onze ondernemers, bepaalde kwetsbare groepen en ons rijk verenigingsleven (cultureel, sport en jeugd) was wel broodnodig !      Ook Vlaanderen heeft een enorme fin. ondersteuning geboden aan de gemeenten, ook aan Brugge, gelukkig !      

Wat valt ons verder financieel op wat 2021 betreft?

Voor het eerst in jaren wordt een negatief exploitatiesaldo begroot van bijna 3 miljoen €.  Onze uitgaven overstijgen dus onze ontvangsten.    En dan moeten we nog onze leningsuitgaven betalen …   Zo bekomen we – ook voor het eerst – een negatieve autofinancieringsmarge van 10,7 miljoen € …    Gelukkig zitten we niet in het laatste jaar van het meerjarenplan, want volgens de spelregels van de beleids- en beheercyclus moet de autofinancieringsmarge minstens een positief getal zijn in 2025.   

Het budgettaire resultaat van ieder boekjaar van 2020 tot en met 2024 is ieder jaar fors NEGATIEF (= het verschil tussen alle ontvangsten en alle uitgaven).  M.a.w. we geven dus  elk jaar MEER uit dan dat we ONTVANGEN. Het schommelt tussen de 1,5 miljoen € en de 32,2 miljoen € ....  
Ons beschikbaar budgettaire resultaat (zijnde ons werkkapitaal, de middelen die we in kas hebben – spaarpot) zakte van 102 miljoen € in 2013 naar 54 miljoen € in 2020.  En tegen 2024 zakken we verder weg naar amper 1,6 miljoen € …   En daar zitten dan al onze geplande leningen al in en ook al onze geplande verkopen ….  Om over na te denken.
We plannen deze legislatuur een record aan verkoop van terreinen en gebouwen.   Vorige legislatuur 20 miljoen €, de voorlaatste 10 miljoen € en nu staat in de periode 20-25 voor 50 miljoen € aan verkopen gebudgetteerd.  Een historisch record !  Verkoop van stadseigendommen is de beste ‘truc’ om cijfers op te smukken – je moet niet meer te lenen, uw budgettair resultaat gaat onmiddellijk omhoog en de autofinancieringsmarge wordt niet geïmpacteerd.   3x kassa kassa  dus voor de stadskas,  wel eenmalig ....   Want iedere verkoop betekent een verarming voor de stad.
De stadsschuld stond in 2020 op 68,2 miljoen €.  In 2024 wordt een stadsschuld van 163,2 miljoen € voorspeld.  Gelukkig pakken  stad/OCMW niet meer uit met bulletleningen …   (leningen waarbij het kapitaal maar op het einde van het contract moet terugbetaald worden)  Voor alle duidelijkheid: deze schuld is dan nog zonder Mintus en zonder de welzijnsverenigingen. (schuld : > 150 miljoen €)  We herhalen onze oproep : waarom maakt de stad geen werk van een  financiële consolidatie van OCMW en alle welzijnsverenigingen.   Want laten we eerlijk zijn, welk raadslid ziet nog de bomen doorheen het financiële, complexe bos ...  ?

Vanuit onze N-VA fractie pleiten we al jaren voor een efficiënt en zuinig beleid.  Ook nu weer.  We zijn er van overtuigd dat er op dit vlak nog heel wat werk aan de Brugse winkel is … 

Het dossier van de verzekeringsportefeuille van de groep Brugge waarvoor we sedert 2016 meermaals, aanvankelijk tevergeefs, gepleit hebben om deze te herzien.  (premiewaarde van 5 miljoen € jaarlijks)  We lezen alvast in de stukken dat er nu een korting is, geraamd op 2 miljoen €, voor de periode 21-25, enkel en alleen op de polis arbeidsongevallen.   Hoeveel korting zullen we uiteindelijk krijgen op onze ganse portefeuille, gekoppeld dan nog aan betere voorwaarden ?  Het weze nu al duidelijk, groep Brugge betaalde miljoenen euro’s  teveel …

Het stelselmatig meer betalen bij openbare aanbestedingen  - een rode draad bij analyse van de diverse verrekeningen, die nagenoeg op iedere gemeenteraad de revue passeren.  We hopen op beterschap in de toekomst o.m. door het opgestelde actieplan vanuit de stad begin 2020 en een meer geïntegreerde aanpak vanuit de cluster openbaar domein.  
Het huren van een ‘Huis van De Bruggeling’ voor bijna 800.000 € per jaar, 20 jaar lang.  Vandaar ons logisch voorstel om te onderzoeken of we onze stadsdiensten niet kunnen herbergen in het Minnewater of in een ander stadseigendom.  (deze zijn toch nog niet alle verkocht … )

Ondanks de stijgende schuld moeten we wel blijven investeren, laat dat duidelijk zijn,  maar we pleiten toch wel voor enige financiële voorzichtigheid.  Geplande investeringen moeten we durven kritisch voor het licht te houden (cfr. Biekorf – uitstel).  Het zal belangrijk zijn om de juiste investeringskeuzes te maken. 

Bovendien moeten we ook blijven investeren in onze lokale economie, die vaak wel wat meer respect/waardering verdient vanuit de overheid.     De lokale economie, onze 11.500 zelfstandigen en hun medewerkers, is de zuurstof van onze stad.   Deze is broodnodig voor welvaart en welzijn.  Want je kan geen sociaal beleid bouwen op een economisch kerkhof.    Investeer in onze ondernemers .... en luister naar hun wensen/bekommernissen, zeker in deze ongeziene tijden. De genomen lokale (en nationale) steunmaatregelen in Coronacrisis waren dan ook absoluut noodzakelijk, zowel economisch als sociaal.   Zeer belangrijk is dan ook dat we blijven investeren in ons product ‘BRUGGE’, als werelderfgoedstad, in al zijn facetten.  We moeten Brugge toeristisch terug op de kaart zetten !  
Stad en OCMW moeten ook meer initiatieven nemen om meer mensen aan het WERK te zetten.   Werk is de beste remedie tegen armoede.   Willen we de 80 % werkzaamheidsgraad bereiken (voorstel Vivaldi regering), moet het beleid resoluut de kaart van ‘WERKEN’ trekken, niet andersom.  We zitten in september 2021 met 3166 werkzoekenden in Brugge. En we tellen  10.779 openstaande vacatures (record) …. Begrijpe wie kan …     Alleen WERK genereert ook de broodnodige inkomsten voor werknemer én voor de stad en de overheid, en minder schulden.
Zet ook veel meer in op kennis van onze Nederlandse taal : dit is de eerste noodzakelijke sleutel voor toegang tot de arbeidsmarkt, die smeekt naar arbeidskrachten, in zowat alle domeinen.  

Een belangrijke uitdaging wordt om het personeelsbudget onder controle te houden.  De personeelskosten beliepen bij de stad in 2020 86,3 miljoen €, in 2024 worden deze gebudgetteerd op 109,2 miljoen €.  Dit is een stijging met 26,5 % op amper 4 jaar tijd …. !   Veel hoger dan de actuele inflatie !  Is dit op termijn wel financieel houdbaar ? (aanpassen personeelsenveloppe ?)  Ook de stijgende pensioenbom van het statutair personeel  (incl. ziekenhuis/Ocmw) hangt als een financiële strop rondom de hals, ook zou de Vlaamse regering nu in een tussenkomst van 50 % voorzien ...  (een geschenk van 68 miljoen €)

Sedert de geboorte van Neno (naar een nieuwe organisatie) in 2014 werden belangrijke, noodzakelijke stappen voorwaarts gezet in ons personeelsbeleid.(waarderingsbeleid, arbeidsreglement, …)Maar helaas vertaalt dit zich niet in betere absenteïsmecijfers.(7,94 % en 14,10 % bij respectievelijk stad en OCWM).Ook in Coronatijden zijn dat sowieso (zeer) hoge cijfers …Maak werk van een efficiënt verzuimbeleid (preventief, curatief en reactief)

En tot slot roepen wij het bestuur op om alle geschetste financiële risico’s in de stukken au serieux te nemen.   Deze zijn niet min !     Jarenlang hebben we onze bezorgdheid geuit omtrent de evolutie van de stadsfinanciën.  

Besluit :

Daarom pleiten we resoluut voor een spaarzaam beleid dat zich in financieel moeilijke tijden concentreert op haar kerntaken.   Doe een audit langs de kostenzijde (meermaals gevraagd) …   en ga verder op zoek naar efficiëntiewinsten en kostenbesparingen.   Brugge moet financieel waakzaam blijven, gelet op de vele toekomstige uitdagingen. Dankzij onze diverse tussenkomsten is het financieel bewustzijn in onze stad nog nooit eerder zo groot geweest.  In tegenstelling tot publicitaire boodschappen is er dan ook geen plaats voor euforie of een financiële goednieuwsshow, eerder voor zuinigheid en financieel realisme.

We wensen het college en alle betrokken stadsmedewerkers alle succes en volharding toe.