Gemeenteraad van 26 juni 2023: Pol Van Den Driessche

1/ Kerkbesturen

In deze punten wordt het advies van de gemeenteraad gevraagd over de jaarrekeningen 2022 van een reeks kerkbesturen. Geen enkel probleem voor ons. Alleen verbaast het ons dat het stadsbestuur nalaat de gemeenteraad - niet vanavond en ook niet in het berek - in te lichten over een andere ernstige zaak die de kerkbesturen en ook ons als stedelijke overheid aanbelangt. In de gemeenteraad van 28 november vorig jaar keurden wij hier de begrotingen van bijna 30 kerkbesturen goed. Daarin stonden de exploitatie- en investeringsresultaten van alle kerkbesturen opgesomd. Opmerkelijk evenwel waren de toegevoegde zinnen:

Ik citeer: “Na overleg met Stad worden geen investeringstoelagen voor 2023 voorzien om reden van de reeds bestaande grote budgettaire impact voor stad Brugge van de zeer hoge inflatie en de energiekostenstijging “. Gevolgd door: “Ondanks deze aanpassingen aan de exploitatie van de kerkbesturen van het centraal kerkbestuur, hebben we nog steeds te maken met een stijging van de exploitatietoelagen voor de stad. Indien een kerkfabriek een stijging van een exploitatiekost verwacht (zoals energie of personeelskosten) dient dit op andere posten te worden gecompenseerd. Een stijging van de totale exploitatietoelage voor de stad is onaanvaardbaar, te meer daar er enkele kerkgebouwen op de lijst staan voor onttrekking aan de eredienst of niet meer worden gebruikt. Bovendien zijn er bij de nog actieve kerken steeds minder erediensten. De exploitatietoelage moet worden teruggebracht naar de exploitatietoelage van 2022”. Einde citaat.

Enkele leden van kerkbesturen spraken mij en ongetwijfeld ook andere leden in deze raad en van het college kort na die gemeenteraad aan. Zij vonden het niet kunnen dat de stad met enkele pennentrekken hun budgetten verminderde.

Daar lieten de kerkbesturen het ook niet bij. Begrijpelijk vanuit hun standpunt. Een maand later – eind december dienden zij met z’n allen klacht in door beroep aan te tekenen bij de gouverneur, dat is de toezichthoudende overheid.

De gouverneur onderzocht de bezwaren en toetste die af met de decretale, dus de wettelijke bepalingen.

In maart van dit jaar volgde dan zijn besluit. Ik citeer: “De beslissing van de gemeenteraad van Brugge van 28 november 2022 inzake de behandeling van de agendapunten 00485, 00486, 00487 wordt vernietigd voor wat betreft de goedkeuring met aanpassing van de gemeentelijke exploitatietoelage van het budget 2023 voor volgende kerkfabrieken.” Einde citaat.

Waarna de namen volgen van meer dan twintig Brugse kerken.

U hoort dit goed, deze besluiten zijn dus vernietigd. En dus ook niet langer meer uitvoerbaar.

Deze beslissing werd drie maanden geleden aan het stadsbestuur en aan de kerkbesturen overgemaakt. Wij van de N-VA vernamen dit verrassende feit pas enkele dagen geleden. Ik weet niet of de andere collega’s, die geen schepenen zijn, hierover wel werden ingelicht.

Ik verdiepte mij de voorbije dagen in de wetgeving en liet mij door deskundigen een en ander uitleggen. Sta me toe, collega’s, hier toch even op in te gaan.

Per kerkfabriek wordt er een meerjarenbegroting vastgelegd en vervolgens bevestigd/goedgekeurd door de gemeenteraad. Belangrijk hierbij is dat dit meerjarenplan voorafgaand overlegd wordt tussen de kerkfabrieken (in de praktijk de centrale diensten van het bisdom ) en de gemeentelijke overheid. Dit voorafgaand overleg is wezenlijk binnen het kader van het erediensten-decreet.
Indien de jaarlijkse voorgelegde begroting van de kerkfabriek in overeenstemming is met deze meerjarenbegroting, dan neemt de gemeentelijke overheid de daaropvolgende jaren enkel akte van de begrotingen van die kerkbesturen. Er kan daarbij geen sprake zijn van een niet-goedkeuring of schorsing van het budget. Dit staat duidelijk in de bestaande wetgeving, zoals aangegeven in een omzendbrief van de Vlaamse overheid, waarnaar de gouverneur trouwens verwijst en waarmee hij zijn drastische besluit motiveert.

De kernzin in de motivatie van zijn beslissing luidt effectief:“ Het stadsbestuur kon dus enkel akte nemen van het budget. Een beslissing nemen waarbij het budget wordt goedgekeurd mits aanpassing van de toelage, is decretaal niet mogelijk”.

Het stadsbestuur heeft dus de exploitatietoelage van de kerkfabrieken éénzijdig teruggeschroefd met als argument dat er moest bespaard worden, gezien de economische toestand. De redenering van het stadsbestuur luidde: als de stad, het OCMW, de politie en talloze verenigingen het met minder geld moeten stellen, dan moeten de kerkbesturen ook minder geld krijgen.

De gouverneur vindt die redenering niet onredelijk maar wel onwettig omdat:

Het stadsbestuur dit niet éénzijdig kan opleggen zonder het verplichte voorafgaande overleg over de aanpassing van het meerjarenplan te hebben gehad; en
Het jaarbudget in overeenstemming was met het meerjarenplan van de kerkfabrieken, dus bestond er geen rechtsgrond om de kerkbesturen minder middelen toe te schuiven.

Dit is echt geen faits divers. Het gebeurt ook niet elke maand dat de gouverneur als toezichthouder een gemeenteraadsbeslissing verbreekt.

Hopelijk trekt het schepencollege hieruit lessen zodat een volgende blamage niet meer voorvalt.

Voorts vind ik het niet netjes dat deze belangrijke informatie – Brugge krijgt lik op stuk van de toezichthoudende overheid – niet meteen werd bezorgd aan wij, gewone raadsleden.

Bovenal wil ik nu vernemen hoe dit probleem zal worden opgelost. Concreet: hoe en waar zal het geld worden gevonden om recht te laten geschieden aan de kerkbesturen. Om hoeveel tienduizenden euro’s gaat het? Tenzij u besliste tegen deze vernietiging naar de Raad van State te trekken.

2/ Masterplan Begijnhofsite

Wij vinden het een goede zaak dat er een team wordt aangesteld om een masterplan op te stellen voor dat onnoemelijk mooie Begijnhof. Laten we deze heerlijke plaats en de bijzondere gebouwen errond in de beste omstandigheden behouden voor de toekomst. Veel succes dus, het gaat om ons en Unesco-werelderfgoed.

Ik grijp dit dossier aan om uw aandacht te vragen voor de museale functie van deze site. Meer concreet: als je het begijnhof langs de grote poort binnenwandelt, vind je links op nummer 1 een huis met het woord “Museum” boven de deur.  Lange tijd konden bezoekers daar een zicht krijgen over hoe begijnen leefden in de 17de en 18de eeuw. Zo vernamen zij ook wie en wat begijnen waren en deden. Maar sinds geruime tijd hangt op de voordeur een bordje met daarop: “Gesloten – Fermé – Closed” met nog eens in dikke rode letters er bovenop: “Permanent”.

Dat is jammer. Want veel bezoekers – ook jongere Vlamingen - zoeken naar informatie over de begijnen, hun werking, hun rol, hun betekenis tijdens hun eeuwenoude aanwezigheid in onze stad. De haastige commerciële gidsen die daar langs komen met hun volgelingen vertellen meestal nogal onsamenhangende praatjes. Wie meer te weten wil komen, blijft op zijn honger. Of je moet te rade bij ernstige gidsen en vakliteratuur, maar niet iedereen heeft daar de tijd voor.

Op de officiële Engelstalige site van 'Visit Bruges' staat overigens nog steeds te lezen dat je dit museum kunt bezoeken.

Ik verneem graag van het stadsbestuur of er plannen zijn om, bij de aanpak van het begijnhof, dat huisje als museum te heropenen. Of elders op de site een museale invulling te voorzien. Dat zou vast een meerwaarde betekenen.

3/ Interpellatie Walpleintje/Place du Tertre

In Brugge ligt er één pleintje dat de sfeer van Parijs uitstraalt, meer specifiek van dat betoverende pleintje boven op Montmartre. Het Place du Tertre. Van onze humaniorareis tot elke keer daarna dat we in de Lichtstad kwamen en komen. Telkens weer raken we in de ban van dat plein en de sfeer die er hangt.

Want daar zijn schilders, portrettekenaars en silhouetknippers creatief bezig. Je kunt er verrassend mooie schilderijen van gebouwen en landschappen zien geboren worden. Je kunt die daar ook kopen. Of je kunt jezelf er laten vereeuwigen in een houtskooltekening, een cartoon of een heus schilderwerk. Vergelijk deze plek met ons Walpleintje. Neem plaats op een bank nabij de brouwerij op een bank. Of beter nog: drink en eet iets lekkers in een van de uitstekende horecazaken. Kijk naar de hemel en het wolkenspel door de bladeren van de lindenbomen. Sluit dan uw ogen. Droom weg.

Echt waar, dit Walpleintje kan de Brugse versie van het Parijse Place du Tertre worden.

In Brugge biedt de Vismarkt al mogelijkheden aan kunstenaars om zich uit te leven en hun creaties aan Bruggelingen en toeristen te tonen. Maar de ruimte daar blijkt te beperkt, er staan vandaag minstens 16 artiesten op een wachtlijst. Het Walpleintje lijkt ons een ideale locatie om straks meer kunstenaars een plaatsje te geven in het historische hart van Brugge.  Brugge zou zijn naam en faam als kunstzinnige stad op die manier nog versterken. En wie weet wordt op dit pleintje op een dag wel een absolute meester ontdekt, zoals dat ooit het geval was op de Place du Tertre met Toulouse-Lautrec, Amedeo Modigliani en Pablo Picasso?

In ons voorstel willen we dit beperken tot zonnige weekend- en feestdagen, tussen pakweg 11u en 18u.

Ik stak een brief met dit voorstel in de brievenbussen van de mensen op en in de directe nabijheid van het Walpleintje. Enkele media maakten ook melding van dit idee, zelf postte ik het op mijn sociale media. De reacties waren massaal en enthousiast.

Ik ontving tegelijk enkele opmerkingen van directe omwonenden die stellen dat zij hun parkeerplaatsen daar wel willen behouden. Ik antwoordde hen dat de nabijgelegen parking van Oud-St-Jan en de ondergrondse parking in de Katelijnestraat een alternatief zijn voor die twee halve dagen. Misschien moeten we voor hen een aantrekkelijke regeling uitdokteren.

Concreet is mijn vraag dus, hopelijk met bijval van collega’s in deze raad:

Is het stadsbestuur bereid een stukje van het Walplein - onder de bomen waar nu de 9 parkeerplaatsen zijn-  gedurende afgesproken weekenduren en -dagen van het jaar (bv tussen mei en oktober telkens van 11u tot 18u) om te toveren tot een plaats waar Brugse kunstenaars kunnen werken en hun creaties kunnen  verkopen?