Visie op hoger onderwijs in Brugge

Brugge heeft twee bloeiende hogescholen: KHBO en HOWEST. Beide hogescholen bieden kwaliteitsvol onderwijs aan en zijn de laatste jaren zeer succesvol. Ze behoren evenwel beiden tot een andere associatie. KHBO koos voor een integratie in de Associatie KU Leuven; Howest koos voor een integratie in de Associatie Universiteit Gent. Hierdoor lijkt de spreekwoordelijke afstand behoorlijk groot.

Beide hogescholen bieden in de studiegebieden gezondheidszorg, handelswetenschappen & bedrijfskunde en lerarenopleiding veelal dezelfde opleidingen aan, vooral dan in de twee laatstgenoemde studiegebieden.

In Brugge studeren er een kleine 6.200 hogeschoolstudenten; samen met het Europacollege zijn dat er zo’n 6.500. Straks worden dat er mogelijk 8.000, waardoor Brugge echt een studentenstad zal zijn, als het daartoe ook de ambitie heeft. Wat N-VA alvast verkiest.

In 2005 werd er onder toedoen van de toenmalige algemeen directeur van HOWEST, de heer Roland Vermeesch , en mezelf, als directeur van KHBO, een overeenkomst gesloten tussen beide hogescholen om -  minstens wat betreft het aanbod van nieuwe afstudeerrichtingen in het studiegebied handelswetenschappen & bedrijfskunde - elkaar niet langer te beconcurreren. De twee hogescholen bouwden in het studiegebied handelswetenschappen wederzijds enkele  afstudeerrichtingen af  en zouden studenten die de bewuste opleidingen wilden volgen, naar de andere hogeschool worden doorgestuurd. Er zou ook op regelmatige tijdstippen overleg worden gepleegd, inzonderheid over nieuw studieaanbod. In een artikel in het Brugsch Handelsblad werd dit een ‘historische toenadering tussen twee concurrerende hogescholen’ genoemd (28 mei 2004).

Beide directies hoopten dat dit de aanzet zou zijn tot een verdere toenadering tussen de betrokken instellingen. Het  draaide evenwel anders uit. Door de inrichtende overheden van beide hogescholen werd deze afspraak niet met evenveel enthousiasme onthaald. Het bisdom Brugge  stond ronduit vijandig tegenover dit initiatief. Met het overlijden van directeur Roland Vermeesch en mijn afscheid van KHBO stierf dit initiatief voor meer samenwerking een stille dood.

Vandaag moet eerlijk worden vastgesteld dat studenten hun hogeschool niet langer kiezen op basis van de vermeende ideologie van de school. Zij kiezen op basis van kwaliteit en van de omgeving waarin de hogeschool leeft, soms ook van de extra faciliteiten die een instelling biedt. De ideolgisch-filosofische kleur van een school speelt waarschijnlijk nog een rol in het basis- en secundair onderwijs, maar toch niet meer op een hoger en/of academisch niveau.

Ook bedrijven namen afscheid van deze tweedeling die Vlaanderen zo lang verdeelde. Bedrijven zoeken bovenal sterke, kwaliteitsvolle medewerkers. De ideologische aanhorigheid van de hogeschool waar ze hun opleiding genoten is van geen belang.

Vandaag beschikken de twee Brugse hogescholen elk over een Dienst Sociale Voorzieningen die specifieke toelagen krijgen van de overheid voor sociale tegemoetkomingen voor hun studenten. (in 2011 kreeg KHBO 854.000 EUR voor ongeveer 4.000 studenten). Deze diensten werken volledig autonoom van elkaar. Dit is toch geldverspillend en te gek voor woorden.

Tussen beide hogescholen staat op vandaag nog een hoge, stevige ideologisch geïnspireerde Berlijnse muur. N-VA wil die helpen slopen.

Recent bouwde KHBO een volledig nieuwe campus in Sint-Michiels om er alle Brugse opleidingen te concentreren. Ik had de leiding over het volledige project tot aan de opening van de offertes. Mede door dit fantastische project steeg het aantal studenten in KHBO op substantiële wijze. KHBO wil tevens de huidige opleidingen, die nu in Oostende worden aangeboden, overbrengen naar Brugge. Enkel de luchtvaartopleidingen zouden nog in Oostende behouden worden. Hiervoor wil KHBO een nieuwbouw realiseren in de Spoorwegstraat dicht bij het station van Brugge.

HOWEST plant de nieuwbouw van een hogeschool eveneens na bij het station, richting Rijselstraat  in Sint-Michiels.

Alle activiteiten van de hogescholen worden voor meer dan 90% gefinancierd door de Vlaamse overheid, de belastingsbetaler dus. Beide hogescholen kampen tegelijk met een tekort aan middelen om hun aanbod optimaal te kunnen realiseren. De meerwaarde voor beide instellingen van een verregaande samenwerking en integratie is zo evident dat - mocht het de privé-sector betreffen - er ongetwijfeld overleg zou worden gepleegd om te komen tot  vormen van samenwerking en overleg.

Voor de N-VA vormt  het optimaal aanwenden van de beschikbare middelen een prioriteit en de partij wil hierbij rekening houden met de autonomie van de bestaande instellingen. De samenwerking moet dus in gemeen overleg gebeuren en een win-win-situatie voor iedereen opleveren.

Concreet vraagt de N-VA dat de hogescholen :

-          bij het uittekenen van de nieuw te bouwen campussen aan het station streven naar één onderwijscampus, met respect voor de eigenheid van beide instellingen;

-          hierbij kijken naar een optimalisatie van de beschikbare middelen door gemeenschappelijke studieruimten te creëren. De schaalvoordelen die hierdoor ontstaan zullen budgettaire ruimte creëren om de beschikbare studieruimtes optimaal te gaan gebruiken. Het kan toch niet dat dure infrastructuur veelal op zaterdag gesloten is en dat ze op de meeste werkdagen hun deuren sluiten om 19-20 uur. Onaanvaardbaar is ook dat tijdens de kerstperiode en vier weken in het zomerverlof, wanneer  de studenten hun examens moeten voorbereiden, deze studieruimtes opnieuw gesloten zijn. Het openstellen van de studieruimtes gebeurt vandaag op basis van het statuut van de personeelsleden en niet op basis van de behoeften van de studenten waarvoor die infrastructuur nochtans werd gebouwd. Dat is niet meer van deze tijd. De schaalvergroting zal het ook mogelijk maken om rekening te houden met andere en terechte bekommernissen van het personeel. De N-VA jongeren vragen, begrijpelijk en gerechtvaardigd, aanvullende studieruimtes in Brugge. Het probleem zou evenwel reeds grotendeels  opgelost kunnen worden door samenwerking tussen de hogescholen en een meer optimaal gebruik van de bestaande en de te bouwen infrastructuur van de hogescholen in Brugge. Verder kan dan in overleg met de stad gezocht worden naar aangename en betaalbare werkplekken voor studenten in het centrum van Brugge. Ook dit is een terechte vraag van de Jong N-VA;

-          bij de bouw van de nieuwe campussen aan het station streven naar één studentenrestaurant. Ook hier zal de schaalvergroting kostenbesparend werken en voor een optimalisatie van de middelen zorgen. Hierbij kan worden gezocht naar samenwerking met grote cateringbedrijven die dergelijk aanbod graag zullen organiseren. Samenwerking met de privésector zal het ook mogelijk maken om tegemoet te komen aan de terechte vraag van de N-VA Jongeren om ’s avonds een gezond maaltijdaanbod te voorzien. Er zal heus geen zieltje of vrijdenkertje verloren gaan omdat jongeren in hetzelfde restaurant iets eten…

-          een gemeenschappelijk beleid inzake sociale voorzieningen voor alle Brugse hogeschoolstudenten organiseren, dit op basis van een samenwerkingsakkoord met het behoud van de eigen autonomie . Hier kan tevens een gemeenschappelijk beleid inzake huisvesting voor studenten verder in samenwerking met de stad worden georganiseerd. De N-VA-jongeren vragen zeer terecht naar betaalbare en goede huisvesting ook in het centrum van de stad;

-          afspraken maken over het studieaanbod: het heeft echt geen zin om verder nieuwe studierichtingen  of keuzetrajecten te organiseren als een “concurrentievoordeel” tussen de beide instellingen. Beide hogescholen en vooral de Brugse studenten zullen  beter van worden van goede afspraken ter zake;

-          het postinitieel hoger onderwijs (de opleidingen na de basisopleiding), dat steeds aan belang wint, samen organiseren. In overleg met de stad zou kunnen gewerkt worden aan een gemeenschappelijk aanbod van dit onderwijs. Het is toch onbegrijpelijk dat men dit organiseert samen met hogescholen uit Gent, Kortrijk en Leuven, maar geen samenwerking zoekt met de buren uit Brugge;

-          in Brugge samen met het bedrijfsleven afstudeer- en jobbeurzen organiseren.

Dit zijn haalbare stappen die de eigenheid van de beide instellingen blijven respecteren. Zo zouden een gemeenschappelijke studieruimte en een gemeenschappelijk restaurant op de nieuw te bouwen campussen de integratie van beide gemeenschappen bevorderen en nog meer zorgen voor een bruisend studentenleven, zo verfrissend voor een stad.

De stedelijke overheid kan hier uiteraard niet dwingend optreden. De stad kan wel een platform creëren van overleg en toenadering tussen de diverse actoren, veel ruimer dan de huidige sporadische vergaderingen in het kader van Brugge Studentenstad. Het N-VA-programma pleit dan ook voor een gestructureerd en frequent overleg tussen de hogescholen, zowel bestuur, directie, personeel en studenten, meer dan een keer per jaar (zoals nu het geval is). Studenten en personeel moeten hierin een belangrijke rol vervullen. Ook de omwonenden kunnen voor bepaalde materies bij het overleg worden betrokken. De volgende burgemeester moet dit overleg leiden als symbool van het belang dat de stad hecht aan Brugge als studentenstad. Alle departementen en stakeholders dienen betrokken te worden bij de ontwikkeling van een langetermijnbeleid.

Of duidelijker: de inspanningen die de stad doet ten behoeve van het hoger onderwijs – onder meer met “Brugge Plus” - moeten gekoppeld worden aan een wil tot samenwerking van en door de hogescholen.

Paul Desender,
voormalig directeur KHBO
Bestuurslid N-VA Brugge
Kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen voor N-VA

paul.desender [at] nv-a.be (www.pauldesender.be
)