Openstellen van data loodst Brugge binnen in de 21ste eeuw.

Steeds vaker pleiten IT-specialisten voor open data. Dat hebben ook politici begrepen. Peter Dedecker (28) ingenieur aan de Universiteit Gent en Kamerlid voor N-VA tracht op het federale niveau een doorbraak te forceren terwijl Johan Deprez (33) de stad Brugge oproept haar data open te stellen voor ontwikkelaars.

Wat is nu precies open data en welke voordelen levert het op voor onze economie?

Peter Dedecker: Open data betreft simpelweg het openstellen van de berg informatie waarover de overheid beschikt op een manier die hergebruik in nieuwe toepassingen mogelijk maakt. Er is natuurlijk al de wet “openbaarheid van bestuur”, waardoor burgers alle bestuursdocumenten moeten kunnen opvragen, maar dat is niet alleen een drempel, maar resulteert vaak ook in papieren of ingescande documenten die je niet automatisch kan verwerken, niet kan hergebruiken in nieuwe toepassingen. Een studie van de Europese Commissie kwam tot de conclusie dat het openstellen van overheidsdata in heel Europa een economische toegevoegde waarde van maar liefst 27 miljard euro kan opleveren. Toch wel de moeite waard dus.

Johan Deprez: Ook voor onze steden kan het voordelen opleveren hun data open te stellen. Niet alleen is het goed voor hun imago, ze trekken ook toeristen aan die via applicaties op hun smartphone of tablet de stad op een andere manier ontdekken. Denken we maar aan een applicatie voor fietsers die niet enkel de fietspaden maar ook meteen het fietscomfort, bezienswaardigheden en terrasjes op de route weergeven. Ik kan me voorstellen dat heel wat fietsers eerder voor een stad kiezen die dergelijke diensten aanbiedt dan voor een bestemming waar ze via een plattegrond zelf een route moeten uitstippelen waarvan ze het raden hebben naar het comfort en de toeristische trekpleisters.

Welke gegevens zijn nu al publiek toegankelijk of worden dat in de nabije toekomst?

Peter Dedecker: Een heel mooi voorbeeld is de databank onroerend erfgoed van de Vlaamse overheid, op initiatief van onze minister Geert Bourgeois. Die databank bevat de locatie, een beschrijving en soms ook foto's van onze beschermde monumenten en andere waardevolle stukken. Doordat alles in een standaardformaat bewaard wordt, met standaard GPS-coördinaten, kan je dat bestand inladen in bijvoorbeeld Google Earth en zelf vanop je PC de monumenten in je buurt verkennen. Ook wordt het op die manier mogelijk dit te integreren in een applicatie voor smartphones om bijvoorbeeld wandelingen langs monumenten uit te stippelen, of kan een vastgoedkantoor meteen zien of er beschermde elementen zijn aan een pand wanneer dit te koop aangeboden wordt.
Daarnaast staat er al een mooi overzicht van data van de federale en Vlaamse overheid op http://data.gov.be. In de VS en het VK zijn er respectievelijk http://data.gov en http://data.gov.uk die hierin een heel eind verder staan, met echt waardevolle data die al geresulteerd heeft in heel wat interessante toepassingen voor gebruikers, maar ook interessante rapporten door data-journalisten die hiermee een kritischer staat van de democratie kunnen opmaken.

Johan Deprez: Brugge stelt nog geen data ter beschikking van het publiek. Andere steden, zoals Amsterdam en Gent , doen dat wel en we stellen vast dat steeds meer steden dit voorbeeld volgen. Een simpel maar heel praktisch voorbeeld uit Amsterdam en Gent is een bestand met de (GPS-)locatie van openbare toiletten: als de nood het hoogst is, kan een smartphone app je vertellen wat de dichtsbijzijnde locatie is om even stoom af te laten. In Gent organiseerde men, op initiatief van Peter en enkele kompanen, enige tijd geleden zelfs Apps for Ghent waarbij ontwikkelaars gedurende één dag aan de slag konden met de opengestelde data: dit resulteerde in maar liefst zeven nieuwe applicaties op een namiddag. Van een applicatie voor jonge ouders, die met één druk op de knop zowel de dichtstbijzijnde speelpleinen als evenementen voor kinderen als eerste hulp konden vinden, tot een applicatie die de afstand en reistijd tot de verschillende scholen met het openbaar vervoer weergeeft: handig om een school te kiezen!

Open data zou ook goed zijn voor de democratie?

Peter Dedecker: Zeer zeker! In het buitenland zijn er grote groepen zogenaamde data-journalisten. Zij combineren en analyseren die opengestelde data. Zo kon men bijvoorbeeld aantonen dat heel wat schepen opgelijst stonden in de lijst van schepen waarvoor de Europese Unie een renovatiepremie uitbetaalde, maar tegelijk opdoken in de lijst van schepen die een schrootpremie ontvingen voor de sloop ervan. Puur misbruik dus! Ook zijn er in het buitenland al ambtenaren ontslagen omdat men door de screening van gegunde aanbestedingen tot opmerkelijke vaststellingen kwam.
Ook de burger zelf kan rechtstreeks een beter zicht krijgen op de manier waarop hij/zij bestuurd wordt. De criminaliteitsstatistieken zijn een interessant voorbeeld, net als http://wheredoesmymoneygo.org/ waar burgers uit het VK kunnen zien aan welke thema's de lokale Britse overheden proportioneel het minste of meeste spenderen. Ook een vergelijking tussen de regio's is er mogelijk op een heel transparante en grafisch aantrekkelijke manier. Heel wat handiger dan ellenlange PDF's doorbladeren en te zoeken naar verbanden en verhoudingen!

Zit de burger hier echt op te wachten?

Johan Deprez: Wie net als ik wel eens met de wagen gaat shoppen in Brugge stelt vast dat het tijdens het toeristische seizoen altijd zoeken is naar een beschikbare parkeerplaats. Ook de parkings in de binnenstad staan regelmatig vol waardoor je ook daar niet terecht kan. Er staan weliswaar infoborden die de vrije capaciteit van de parkings in Brugge aanduiden maar welke toerist weet waar bijvoorbeeld precies de Biekorf is en hoe ver hij daarvan verwijderd is?Een applicatie in je gps-toestel dat je feilloos naar de dichtstbijzijnde vrije parkeerplaats loodst en je ondertussen het tarief meegeeft zou volgens mij een toepassing zijn waar zowel Bruggelingen uit de deelgemeenten als toeristen gebruik van zouden maken.

Peter Dedecker: Het voorbeeld van de vrije parkeerplaatsen of het dichtstbijzijnde toilet zijn natuurlijk heel handige concrete toepassingen die de burger meteen dagdagelijks kan gebruiken. Maar elke burger wil toch ook dat belastinggeld goed gebruikt wordt, dat hij/zij goed bestuurd wordt, en dat hiertoe een maximale controle mogelijk is door burgers en media. Naast natuurlijk het feit dat de economisch toegevoegde waarde van 27 miljard niemand onbetuigd zou mogen laten.