'Uitgewezen asielzoekers' nu 'daklozen' noemen, bespaart je een hoop ellende

Onzichtbare mensen worden met de eerste kou plots weer zichtbaar, stelt Peter De Roo. Hij is de voormalig afgevaardigde voor de opvang van asielzoekers. Hij schrijft deze bijdrage in eigen naam.

Vandaag heeft een boodschap naast inhoud vooral te maken met hoe je die brengt. Zo is het in marketing, maar in de politiek des te meer. In de context van mensen die in deze periode op straat moeten slapen, is het dus kunst om 'uitgewezen asielzoekers' vooral niet meer als dusdanig te benoemen, maar ze thuis te brengen onder de categorie 'daklozen'. Het bespaart je een hoop ellende.

Sinds 11 oktober 2012 heeft staatssecretaris Maggie De Block het 'draaiboek Winteropvang voor daklozen' klaar. Toegegeven: het werkt. Toch in die zin dat daarmee de verantwoordelijkheid voor de opvang bij het lokale niveau ligt en niet langer bij haar.

In 2012 werden 76.497 bevelen uitgereikt om het grondgebied te verlaten aan ruim 50.000 individuen. Sommige uitgeprocedeerden krijgen bij elke controle en dus bij herhaling dergelijk bevel. Fedasil en de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) samen noteerden voor dat jaar 5.656 vrijwillige terugkeerders en 3.748 mensen die gedwongen terugkeerden. En de rest?

Het vermoeden is dus niet onlogisch dat wie men nu in Oostende, de West-Vlaamse polders, de kampen in Noord-Frankrijk en in de Brusselse nachtopvang treft, voor een groot deel mensen zijn die uitgeprocedeerd zijn en illegaal in het land verblijven. Daarvoor is er één grote oorzaak: het terugkeerbeleid van de huidige en de vorige regeringen. Je kunt zoals de regering-Di Rupo blijven doen: 'Mensen uitwijzen en de andere kant uitkijken', met als resultaat een steeds groter wordende groep die illegaal op het grondgebied verblijft en probeert om de eindjes aan mekaar te knopen.

Zolang de klimatologische omstandigheden het toelaten, gaan die mensen op in het maatschappelijk weefsel en geraak je daar als regering nog mee weg. Eens het koud wordt, komt die groep mensen echter bovendrijven. Dat is wat er de voorbije jaren is gebeurd. Dat is wat er nu opnieuw gebeurt. Onzichtbare mensen worden met de eerste kou plots weer heel erg zichtbaar.

Een jaar geleden nochtans klopte de staatssecretaris zich in deze krant op de borst dat ze de "opvangcrisis onder controle had" (DM 25/1/13) en dat elke asielzoeker die recht had op opvang deze ook kreeg. Een resultaat dat volgens haar te wijten was aan het succes van de vrijwillige terugkeer... Is het dan verkeerd te redeneren dat het huidige tekort aan opvang te verklaren is door de verminderde terugkeer? En dus wel degelijk betrekking heeft op het aantal uitgeprocedeerde asielzoekers?

Wat er ook van zij: de situatie toont vooral aan dat er geen structurele oplossing werd uitgetekend. Het politieke rondje zwartepieten tussen staatssecretaris De Block en de Brusselse excellenties is daarvoor tekenend. Maar daar hebben de mannen, vrouwen en kinderen die nu (letterlijk en figuurlijk) in de kou staan, helaas geen boodschap aan. Een krachtdadig optreden vanuit een humanitaire reflex is nu het enige wat telt.